Hướng dương còn được gọi là hoa quỳ (danh pháp khoa học: Helianthus annuus) là một loài thực vật chỉ sống một năm thuộc họ Asteraceae với bông hoa lớn (inflorescence). Thân cây hướng dương có thể cao tới 3 mét, với đường kính bông hoa là 100cm. Hoa hướng dương là loài hoa biểu tượng của Kansas và là một trong các loài hoa biểu tượng của thành phố Kitakyushu, Nhật.

Hướng dương là loài cây có từ châu Mỹ, và đã được con người nuôi trồng vào khoảng năm 1000 TCN. Francisco Pizarro đã phát hiện những người dân Inca có sự sùng bái hoa hướng dương giống như hình ảnh thần Mặt Trời của họ, và những hình ảnh màu vàng kim của bông hoa cũng giống như những hạt giống đã được mang về châu Âu từ trước thế kỷ 16; rồi từ đó, nó được du hành theo con đường thương mại của các nhà buôn sang Nga, Ai Cập và Viễn Đông. Có trên 150 loài hoa hướng dương, có loài cao đến 15 feet (~4,5m) trong khi đó có loài chỉ thấp khoảng 2-3 feet (0,6-0,9m). Từ Helianthus để chỉ hoa hướng dương có nguồn gốc từ tiếng Hy Lạp. Hoa hướng dương thuộc lớp thực vật hai lá mầm.

Đóa hoa to lớn có những cánh vàng bao quanh một dĩa tròn màu vàng sẫm, nâu hay tím này thuộc về một nhóm có tên khoa học là Helianthus, do hai chữ Hy Lạp ghép lại : "helios" nghĩa là mặt trời và "anthos" là hoa. Những bông hoa này luôn hướng về phía mặt trời.

Năm 1532, Francisco Pizarro đã thuật lại việc ông nhìn thấy những người Inca bản xứ ở Pêru tôn thờ bông hoa hướng dương như một biểu tượng của mặt trời. Các nữ thầy cúng Inca đeo những đĩa hoa hướng dương vàng trên trang phục của họ. (Inca là tộc người da đỏ từng thống trị vùng Pêru cổ xưa cho đến khi người Tây Ban Nha sang xâm chiếm. Đế quốc Inca đã từng có một nền văn minh phát triển cao).

Theo thần thoại Hy Lạp, một tiên nữ dưới nước đã yêu Apollo-Vị thần Mặt Trời oai dũng. Tiên nữ yêu chàng nhiều đến nỗi cô ngồi trên mặt đất và suốt ngày dõi hướng về phía mặt trời. Thế nhưng, Apollo lại rất hờ hững và chẳng bao giờ chú ý đến nàng. Các vị thần khác cảm thương nàng tiên nữ trẻ, đã biến nàng thành hoa Hướng Dương. Điều này giải thích tạo sao hoa hướng dương luôn luôn hướng theo đường đi của mặt trời.

Một truyền thuyết khác kể rằng Clytie, một tiên nữ đã yêu Helius-thần Mặt Trời, nhưng chàng lại khinh thị nàng và yêu một người con gái khác tên là Leucothoe. Trong cơn ghen, Clytie đã mách chuyện tình của hai người này cho cha của Leucothoe-đức vua xứ Ba Tư. Ông sau đó đã chôn sống con gái mình để trừng phạt nàng. Vì vậy, Helius càng ghét Clytie hơn khiến Clytie khốn khổ hóa thành hoa Hướng Dương, đầu luôn quay theo hành trình mặt trời đi từ Đông sang Tây mỗi ngày.

Hoa Hướng Dương mang nhiều ý nghĩa thay đổi tùy theo các nền văn hóa khác nhau. Ở Trung Quốc, Hướng Dương được xem như biểu tượng của sự trường thọ. Ở vùng núi Andes Nam Mĩ, người ta tìm thấy những hình ảnh hoa hướng dương bằng vàng trong các ngôi đền. Những người dân bản xứ miền Trung và Bắc Mĩ ép dầu hoa hướng dương làm thực phẩm, dược phẩm và thuốc nhuộm. Những người da đỏ sống trên thảo nguyên ở Bắc Mĩ đặt những tô chứa hạt hoa hướng dương trên mộ người chết. Người ta cho rằng, nếu một cô gái đặt 3 hạt hoa hướng dương xuống lưng, cô ấy sẽ cưới người con trai đầu tiên mà cô gặp.

Hoa Hướng Dương luôn hướng về phía mặt trời nên thường là biểu tượng của lòng trung thành, chung thủy sâu sắc, sự kiên định đó cũng biểu thị cho sức mạnh, uy quyền, sự ấm áp, nuôi dưỡng (tất cả những thuộc tính của mặt trời) và cả sự kiêu kỳ, vẻ đẹp hào nhoáng bên ngoài hay một tình yêu bất hạnh. Những cây hoa Hướng Dương thấp tượng trưng cho sự đam mê trong ngôn ngữ của loài hoa.

Tựu chung: Hoa hướng dương thể hiện niềm tin và hy vọng trong tình yêu, luôn hướng về điều tươi sáng nhất.

Hoa Hướng Dương còn là biểu tượng của một thế giới không có vũ khí hạt nhân. Sau khi Ukraine từ bỏ đầu đạn hạt nhân cuối cùng, các bộ trưởng bộ quốc phòng của Mĩ, Nga, Ukraine đã gặp nhau bàn về một căn cứ tên lửa hạt nhân cũ của Ukraine vào tháng 4 năm 1996. Họ tổ chức lễ gieo hạt và trồng hoa Hướng Dương. Năm 1996 được cơ quan Vườn Quốc Gia Mĩ (the National Garden Bureau) chọn là Năm của hoa Hướng Dương. Biểu tượng hoa chính thức của tiểu bang Kansas là Helicanthus annus, một loại hoa hướng dương và Kansas còn được biết đến như một tiểu bang Hoa Hướng Dương (Sunflower State).

 


 

Tags: